Finans, Merkeziyetsiz
Kriptonun teknolojik yenilikleri, kullanıcıların doğrudan birbirleriyle ve tamamen yeni bir ürün, hizmet ve araç ekosistemiyle işlem yapabilmelerini sağlayan yeni bir finansal sistem oluşturmamıza olanak sağladı.
Ödünç verme ve ödünç alma, faiz kazanma ve sigorta yaptırmadan, türev ve vadeli ürünler gibi daha karmaşık finansal araçlara kadar pek çok konuda, tipik kar amacı gütme ve şeffaf olmayan süreçleriyle geleneksel finansal sistemin sunduklarına bir alternatif sunan tamamen yeni, merkeziyetsiz bir finans endüstrisi oluştu. Bu yeni altyapıda parasal sistem, kripto paralar etrafında döner ve bu paralar kullanılarak oluşturulan finansal sisteme Merkeziyetsiz Finans veya DeFi denir.
DeFi, finansal sistemlerimizin ölçeğini, hızını ve birbiriyle bağlantısını arttırır. Geceleri, hafta sonları, tatillerde ve paraya en çok ihtiyaç duyulan doğal afet zamanlarında kapalı olan “banka saatlerine" tabi değildir; internet bağlantısı olan herkes tarafından her an, dünyanın her yerinden erişilebilir. Benzersiz düzeyde şeffaflık ve sansür direncine sahiptir; böylece herkesin işlem yapabilmesine, denetleyebilmesine ve hatta yeni yapılar oluşturmasına olanak tanır.
Çeşitli metriklerle görüleceği üzere, finansal sistemlerimizi kripto rayları üzerinde çalıştırmak geleneksel sistemimize kıyasla çok daha verimli olabilir:
Küresel bir blokzinciri ağını çalıştırmak önemli miktarda elektrik tüketimine yol açıyor olsa da, fiziksel para birimleri, banka şubeleri, zırhlı araç filoları, banka havaleleri ve dünya bankacılık sisteminin geri kalanından çok daha az enerji tüketimine yol açmaktadır. Ethereum'un şu anda Hisse İspatı kullanmasıyla birlikte, ağ Netflix'ten yaklaşık on bin kat daha az enerji kullanıyor.
Açık ledger teknolojisi, herkesin işlemleri doğrulamasına olanak tanıyarak, geleneksel izole özel sistemler kullanıldığında zor veya imkânsız olacak şeffaflık ve otomasyon yoluyla sahtekarlığı azaltır. Gizliliği korurken bu tür doğrulamanın gerçekleşmesine izin veren ek teknolojiler de vardır.
Bu, kripto teknolojisi tarafından sunulan en eski tüketici tekliflerinden biri olsa da potansiyeli hala geniş çapta kullanılmıyor. Dünya ekonomisi son derece küresel bir hal aldı ve ulusal sınırlar arasında bağlantılı hale geldi. Sınırlar arası kripto para transferlerinin zaman, para ve diğer konulardaki verimlilik açısından sağladığı faydalar fark edilmeyi bekliyor. Yurt dışında çalışan aile üyelerinin evlerine para göndermesinden uluslararası öğrenci harcına, şirketler arasındaki büyük para transferlerine kadar her konuda kripto, bir internet yerel ödeme kanalı sağlar.
DeFi bir protokoller topluluğundan oluşur; protokoller kamu malı olarak oluşturulmuş araçlardır.
...Pardon, nasıl yani?
Diyelim ki birisi bir kredi kullanmanıza olanak tanıyan bir program buldu (Ethereum'da programlar akıllı sözleşmeler olarak adlandırılır). DeFi'de buna “borç verme protokolü” denir. Bu DeFi protokolleri, erişen kim olursa olsun, blokzinciri kaydı aracılığıyla, kullanımları konusunda tam şeffaflık sağlanarak programlandıkları gibi öngörülebilir şekilde çalışır. Bu borç verme protokolü yayınlandıktan sonra, herkes bunu bir kredi kullanmak için kullanabilir, hatta kodu kopyalayıp kendi sürümlerini oluşturabilir. Bu anlamda DeFi, hepimize yönelik bir kaynak, bir kamu malı olarak kabul edilir.
Kullanıcılar genellikle MetaMask cüzdanlarını bağlayarak ve token'larına merkeziyetsiz uygulama erişimi vererek bu DeFi protokolleriyle web siteleri veya merkeziyetsiz uygulamalar üzerinden etkileşime girer.
Protokol koduna açık bir şekilde erişilebildiğinden, cüzdanınıza erişmeniz için sizi kandıracak dolandırıcılık yöntemleri ve önde gelen DeFi projelerinin klonları vardır. İstediğiniz merkeziyetsiz uygulamayla etkileşime girdiğinizden ve tokenlerinizi nereye koyduğunuzu bildiğinizden emin olmanız önemlidir.
Bu protokolleri çevreleyen yoğun yenilikler sayesinde DeFi'nin birkaç temel ilke oluşturduğu söylenir: Artık kökten yenilenmiş finansal araç türlerine sahibiz.
Bu protokoller ve ilkeler ile birlikte kurulan bazı popüler DeFi etkinlik alanları şunları içerir:
- Swap yapma
- Bir token'ı başka bir token için (örneğin DAI için ETH) transfer etme
- Likidite Havuzları
- Kullanıcılara token'ları swap etmeleri için likidite sağlar
- Arbitraj
- Token fiyatlarının farklı piyasalarda istikrarlı olmasının sağlanması
- Krediler
- Kullanıcılar hem ödünç veren hem de ödünç alan olarak katılırlar
- Köprüleme
- Diğer ağlara varlık gönderme ve onlardan varlık alma
- Gelir üreten token'lar
- Varlık tutma işlevine ek olarak çeşitli biçimlerde ödüller sağlayan DeFi varlıkları
- Stake Etme
- Bir ağın güvenliğini sağlamak, ya da faiz kazanmak için token'lar yatırmak
Tokenlerin ve kullanım senaryolarının çoğalması nedeniyle, bir token türünü diğeriyle değiştirme imkanı, DeFi ve bir bütün olarak Web3 ile etkileşime girmek için çok önemlidir. Bu, token swap'ı olarak adlandırılır ve DeFi'nin temel bir ilkesidir.
Tüm bunları yeni öğrenmeye başlayanlar için iyi haber, MetaMask'in cüzdana entegre bir Swap özelliğine sahip olması ve bu özelliğin çok iyi çalışmasıdır. Şu şekilde swap yapabilirsiniz
Finans, Merkeziyetsiz
- 01
DeFi, diğer adıyla merkeziyetsiz finans, Web3'ün kripto paralardan ve onlarla yapabileceğiniz farklı şeylerden oluşan finansal sistemidir
- 02
DeFi, blokzincirleri üzerinde çalışan açık kaynaklı yazılımlarla tasarlanmış projeler olan akıllı sözleşmeler olarak bilinen protokollerden oluşur
- 03
Değer transferi ve Web3 ekosisteminin farklı bölümlerine katılım, bir token türünü başka bir token türü ile değiştirerek gerçekleştirilir. MetaMask Swaps kullanmak, bunu doğrudan cüzdanınızdan yapmanın kolay bir yoludur
Bir sonraki adıma hazır mısınız?
MetaMask'ı keşfedin